Onderhands lenen betekent dat u geen lening afsluit bij een kredietverstrekker of bank, maar geld leent van een particulier. Bijvoorbeeld een vriend(in) of een familielid. Het is een speciale lening op maat, alleen voor u. Zo’n lening wordt dus niet ‘openbaar aangeboden’ via een traditionele financiële instelling.
Onderhands lenen heeft een aantal voordelen en nadelen. Het belangrijkste is dat u waterdichte afspraken maakt over het terugbetalen van de lening en rente. Een goed contract tussen beide partijen zorgt ervoor dat misverstanden worden voorkomen en dat de onderlinge relatie goed blijft.
Hoe werkt onderhands lenen?
U leent een afgesproken bedrag van bijvoorbeeld uw ouders, zus of een goede vriend. Omdat die persoon als ‘bank’ dienstdoet, moet u rente betalen over het geleende bedrag. Anders wordt de lening gezien als een schenking. U legt duidelijke afspraken en voorwaarden vast in een contract. Dit contract laat u registreren bij de notaris. Dit is overigens niet verplicht, wel aan te raden.
Hoeveel mag u onderhands lenen?
Er is geen wettelijk maximumbedrag voor een onderhandse lening. Houd er wel rekening mee dat u ook rente gaat betalen. Bereken dus goed hoeveel u in totaal kunt terugbetalen en leen niet teveel.
Hoe hoog is de rente?
Bij een onderhandse lening ofwel familielening mag u zelf het rentepercentage bepalen. Dit moet wel marktconforme rente zijn. Dat houdt in dat de afgesproken rente niet teveel onder (of boven) het rentepercentage ligt van een reguliere kredietverstrekker. Als de rente nul is of te laag, kan de Belastingdienst het zien als een schenking. Dan moet u als geldlener schenkbelasting betalen.
Voor- en nadelen onderhandse lening
Een particuliere lening komt met voor- en nadelen. Hieronder vindt u de belangrijkste op een rij.
Voordelen
- De maandlasten kunnen lager zijn dan bij een lening via een bank (let er wel op dat de rente niet lager is dan marktconform).
- Het wordt mogelijk om een droom waar te maken, zoals een huis kopen of een wereldreis. Gaat de bank niet akkoord met een lening, kan het soms wel via familie of vrienden.
- Veel vrijheid. Zowel de lener als de uitlener mogen samen bepalen hoe de lening er precies uit gaat zien. Dat betreft het leenbedrag, de rente en andere voorwaarden zoals looptijd en wat te doen bij extra aflossingen of juist betalingsachterstanden.
- Geen BKR-registratie. Omdat een lening via familie of vrienden niet wordt geregistreerd bij het Bureau Krediet Registraties, heeft de lening ook geen invloed op eventuele latere leningen. Of op een hypotheekaanvraag.
Overigens kan dit ook een nadeel zijn, hierover later meer.
Ook voor de uitlener kan een onderhandse lening voordelen hebben.
- De afgesproken rente voor de lening is meestal hoger dan de rente op uw spaarrekening. U heeft weliswaar door de lening minder liquide middelen beschikbaar, maar uiteindelijk houdt u er door de rente toch nog een leuk bedrag aan over.
- Het is een fijn idee om uw naasten te kunnen helpen. Heeft uw familielid of goede vriend(in) een financieel steuntje in de rug nodig om een droom te verwezenlijken? Hoe mooi is het om geld te lenen aan iemand die u goed kent en vertrouwt! Een leenovereenkomst met zo’n vertrouwd iemand kan uw speciale band nog verder verdiepen.
Nadelen
Een lening van vrienden of een familielening kan een plezierige oplossing zijn om een belangrijk doel te bereiken. Maar er is ook een schaduwzijde. Neem daarom het volgende goed in overweging, voordat u een besluit neemt over particulier geld lenen:
- Geen BKR-toetsing. Omdat uw onderhandse lening geen registratie krijgt bij het BKR, vindt er ook geen BKR-toetsing plaats over uw betalingsverleden. Er is dus geen toezicht of u de lening op de langere termijn wel af kunt betalen. Daarmee loopt de uitlener een behoorlijk risico.
Maar ook de lener moet het risico aandurven. Stel, u vraagt later een hypotheek aan voor een eigen woning. Volgens de hypotheekverstrekker - die bij de verplichte BKR-check dus geen melding krijgt van uw lopende onderhandse lening - kunt u voldoende lenen. Maar u moet volgens het contract ook nog gewoon de onderhandse lening terugbetalen. In de praktijk zou u daarom ver uw maandbudget overschrijden. Welke lastige beslissingen moet u dan nemen?
- Negatieve invloed op uw verstandhouding. Een particuliere lening loopt vaak jarenlang. In die tijd kan er zomaar onenigheid ontstaan binnen uw familie. Of uw vriendschap verandert van toon. En wat te denken van onderlinge problemen bij een onvoorziene financiële tegenvaller? Zorg ervoor dat u elkaar heel goed kent, vertrouwt en maak altijd een draaiboek voor moeilijke situaties. Het zou zonde zijn als uw relatie een knauw krijgt door de onderhandse lening.
- Wat als de lening niet wordt terugbetaald? Dat risico is er helaas altijd. Dan moet u daar als uitlener zelf achteraan, hoe oneerlijk dat ook voelt.
Willen beide partijen het risico van wanbetaling toch niet nemen? Soms is een jaarlijkse schenking een mooi alternatief.
Goed om te weten: deze pagina betreft een lening binnen uw familiekring of tussen vrienden onderling. Gaat u buiten deze kleine kring geld uitlenen, of zelfs meerdere leningen verstrekken? Dan komen er andere thema’s in het spel, zoals vergunningen en financieel toezicht.
Fiscale tips voor onderhands geld lenen
Vraag bij de Belastingdienst of een fiscaal adviseur na voor het volgende:
- Fiscaal voordeel voor de lener. Als ontvangende partij mag u onder voorwaarden de rente van de onderhandse lening aftrekken in box 1. U geeft bij de aangifte inkomstenbelasting de gegevens van de uitlener op (volgens de leenovereenkomst).
- Het lenen aan familie of vrienden heeft ook fiscale gevolgen voor de uitlener. Het kan worden gezien als ‘bezitting’ in box 3 en dus als belastbaar. Laat u daarom altijd adviseren door een fiscaal adviseur, voordat u overgaat tot een familielening.
Gerelateerde informatie:
Is onderhands lenen goedkoper?
Lening of hypotheek afsluiten?
